به گزارش تبریز سخن نمایشگاه ملی صنایع‌دستی این روزها در شهر تبریز در حال برگزاری است و مجموعه ای از توانمندی هنرمندان ایران زمین را در خود گرد آورده است. هر گوشه و کناری از نمایشگاه و هر غرفه‌ای از آن نماینده صنعت و هنری از یک استان کشور بوده، گویی که تمامی زیبایی و هنر اصیل ایران یکجا در همین فضای چند صدمتری نمایشگاه بین‌المللی تبریز جمع شده است.
هنرمندی در گوشه‌ای مشغول قلم‌زنی است و دیگری شرحی از زیبایی آثار منبت‌کاری خود را به بازدیدکنندگان ارائه می دهد. آن یکی از فرش‌های نقش برجسته خود و معنای نقوش آن می گوید و دیگری هم از مشقت‌هایی که برای ثانیه به ثانیه پیکرتراشی و حجم تراشی در چوب متحمل شده است، سخن می‌راند.
اگرچه در ظاهر همه چیز پر از زیبایی چشم‌نواز است و مفاهیم هنر و اصالت و فرهنگ و تمدن در تک به تک آثار هنرمندان از یکدیگر سبقت می گیرند، اما روی دیگر ماجرا پر است از درددل‌ها و گلایه ناشنیده هنرمندان؛ طوریکه هر کدام گله دارند از وضعیت بازار و چرخ روزگاری که به مراد صنایع‌دستی نمی‌چرخد.
سال‌هاست از هنر فرش غفلت شده است
یاشار ملفوظی یکی از همین هنرمندانی است که به گفته خودش ۲۸ سالی می شود که کار برجسته کاری ظریف و هنری فرش را به صورت خودآموز آغاز کرده و حالا با به دوش کشیدن کوله باری از تجربه، ظریف‌کاری‌هایش دل بسیاری از مشتریان خارجی را هم ربوده و خریدارانی از کشورهایی چون آمریکا، کانادا و انگلستان دارد.
این هنرمند تبریزی، نقش برجسته فرش‌هایش را نقوش اصیل ایرانی معرفی کرده و ادامه می دهد: «تک به تک کارها از بابت معنایی، قابل تحلیل بوده و هر کدام مفهومی از فرهنگ و هنر و تمدن ایران به همراه دارد.»
اما او که حالا یکی از سرآمدان تولید فرش با نقش برجسته کشور است، از دغدغه ها و هفت خان‌های کار در حوزه صنایع دستی می گوید. « با هزاران سختی از کشورهای خارجی مشتریانی پیدا کرده‌ایم و با هفت خان رستم از بند تحریم‌ها رها شده و محصول خود را به فروش می رسانیم اما برای ورود ارز حاصل از فروش خود با مشکل روبه‌رو می‌شویم، چرا که نمی‌خواهند هنرمند ارزآوری کند و این موضوع نشان می دهد که گرفتار یکسری خودتحریمی شده ایم.»
هنرمندی تبریزی، حوزه تولید فرش را یک صنعت ندانسته بلکه آن را هنر می‌خواند و می‌گوید: « دنیا به فرش به عنوان هنر نگاه می‌کند اما ما به آن اسم صنعت داده و متولی اصلی آن را هم سازمان صنعت و معدن معرفی کرده ایم و متاسفانه سال هاست که توجه چندانی به حوزه فرش در این سازمان نمی‌شود. باید این هنربه جایگاه خود و به عنوان یک هنر تحت حمایت سازمان میراث فرهنگی برگردد.»
تلاش برخی کشورها برای ثبت فرش به نام خود!
ملفوظی، کشورهای همسایه همچون آذربایجان را دارای حرکت شتاب دار در حوزه فرش دانسته و عنوان می‌کند: « کشوری چون آذربایجان با هزینه ای که در حوزه فرش می کند، در آینده‌ای نه چندان دور مدعی این عرصه شده و این هنر را به نام خود ثبت خواهد کرد. دعوت از هنرمندان فرش ایرانی و میزبانی محترمانه از آنان نیز گواهی بر این موضوع است.»
او برگزاری نمایشگاه‌های مرتبط داخلی و بین‌المللی و همچنین هفته های فرهنگی در سفارتخانه های کشور را یکی از راهکارها برای نجات این صنعت عنوان کرده و ادامه می‌دهد: « هنرمند، ارتش تک نفره است که کار تولید را انجام داده و معرفی و تبلیغات محصول را هم برعهده می‌گیرد. اما این هنرمند، فضا و امکاناتی می طلبد.»
ملفوظی، واردات مواد مصنوعی و رواج فرش های ربات بافت در کشور و فروش آن با نام فرش دستبافت را نگران‌کننده دانسته و بر لزوم پیگیری جدی وزارت صنعت و معدن در این زمینه تاکید می‌کند.
حمایت دولت از حوزه صنایع‌دستی روز به روز کمتر می‌شود
در گوشه‌ای دیگر از نمایشگاه، هنرمندی مشغول ارائه محصولات حجم و پیکرتراشی بر روی چوب است. خود را محسن خلجی از هنرمندان صنایع‌دستی استان مرکزی معرفی می‌کند که ۲۳ سال است مشغول به این کار بوده و خود را جزو نسل‌های آخر هنرمندان این هنر_صنعت می داند.
خلجی معتقد است که رونق بازار صنایع‌دستی با افزایش گردشگر خارجی، شدت می گیرد و حالا با کم شدن گردشگر، بازار او نیز همچون دیگر فعالان این صنف کساد است. او می‌گوید: « تمام امیدمان به حمایت مسؤولان است اما متاسفانه هیچ حمایتی از هیچ مسئولی شاهد نیستیم و روز به روز حمایت دولت از صنایع دستی برداشته می شود که نمونه‌اش همین شرکت در نمایشگاه است. قبل از این، در چنین نمایشگاه هایی، امکانات رایگانی در اختیار هنرمند قرار می گرفت اما حالا این حمایت هم از بین رفته است.»
این هنرمند اراکی، جایگاه هنر را رو به نزول می داند و ادامه می دهد: « هزینه مواد اولیه به شدت گران شده و خریدار هم توان مالی لازم برای خرید صنایع دستی را ندارد. این موضوع مجبورمان کرده تا قیمت محصولات خود را پایین آورده و تنها با فروش محصولات، بتوانیم چک های خود را پاس کنیم.»
هنر ایرانی در جهان ناشناخته است
سعید رضایی از دیگر هنرمندان حاضردر این نمایشگاه است که در کار تولید تابلوهای قلم زنی با قاب خاتم بوده و از شهر زیبای اصفهان مهمان تبریزی‌هاست و همچون دیگر هنرمندان صنایع‌دستی، دلی پرغصه دارد.
او می‌گوید: « یک هنرمند با تمام زحمات و عمری کار کردن در ساحت هنر صنایع‌دستی، برای دریافت وام ۱۰ میلیونی باید چندین مرحله را پشت سر گذاشته و در آخر هم به بهانه ضامن و چک و غیره، سنگ جلوی پای او بگذارند.»
رضایی از سختی‌های کار هنری و لزوم کار با تمام وجود و مایه گذاشتن از جان و دل می گوید و ادامه می دهد: « در مقابل، هنر این هنرمند باید توسط دولت، رسانه و یا هر ارگان و نهاد دیگری به جهانیان معرفی شود. اگر هنر ایرانی به درستی معرفی شود، بسیاری از مردمان کشورهای دیگر مشتری دائم هنر دست هنرمند ایرانی می شوند.»
هنرهای آبادی و اجدادی به نسل بعد منتقل نخواهد شد
قلم‌زنی از هنرهای اصیل و زیبای اصفهان است اما تنها اختصاص به این شهر نمی یابد. رضا همتی، هنرمندی است که قلم زنی را به شیوه ای خاص در تبریز انجام می دهد. او هم مانند دیگر هنرمندان از وضعیت بازار صنایع دستی نگران و گله‌مند بوده و می گوید: « همه هنرمندان صنایع دستی تلاش می کنند تا با حداقل ها دوام بیاورند اما میراث فرهنگی و دیگر ارگان ها باید از این هنرمندان حمایت لازم را داشته باشند.»
همتی، گنجاندن صنایع دستی در دسته هدایای تبلیغاتی در ارگان های مختلف دولتی و غیردولتی را یکی از راهکارهای حمایت از هنرمندان این عرصه می داند و عملی شدن آن را موجبات رونق بازار صنایع‌دستی و شناساندن این هنر به آحاد مختلف و حتی افراد خارجی عنوان می کند.
این هنرمند تبریزی از کم سو شدن چراغ صنایع دستی در آینده ای نه چندان دور می گوید و ادامه می دهد: « اگر پای سخن بسیاری از اساتید حوزه صنایع‌دستی بنشینید، به شما خواهند گفت که مانع از ورود فرزندانشان به این حوزه شده‌اند که این موضوع نویدبخش روزهای خوبی در حوزه صنایع‌دستی نیست.»
هنر اقوام مختلف ایران زمین اینروزها در نمایشگاه ملی صنایع‌دستی به زیبایی در کنار یکدیگر می‌درخشند؛ چراغی که باید مانع از خاموشی آن در سال‌های نه چندان دور شد.
انتهای پیام
